วันปกติก่อนพายุจะมาถึง ภาพถนนบ้านเดปู่โน่อันเป็นศูนย์กลางของจังหวัดมื่อตรอ ซึ่งถ่ายก่อนการโจมตีทางอากาศเดือนมีนาคมนั้น คึกคักไปด้วยเด็กเล็กและผู้คน  ภาพถนนเดียวกันในฤดูฝนเดือนกันยายนเงียบเหงาเฉอะแฉะโคลน หากก็ยังมีเด็กหญิงเดินกางร่มไปโรงเรียน นอกจากเสียงจ้อกแจ้กบนถนนที่หายไปแล้ว ที่ต่างกันอีกอย่างก็คือ เด็กหญิงไม่ได้เดินออกมาจากบ้านของตนเอง เพราะบ้านส่วนใหญ่ในเดปู่โน่ปิดเงียบมาเกือบเดือน …

แม้นว่าเสียงกู่ตะโกนจะต่างภาษา ….. ภาพของเด็กหนุ่มชาวกะยอวัย 17 และ 18 ปี ปาสคูลาร์และฟีดาเย ที่ถูกทุบตีทำร้ายจนเลือดอาบ เหยียดแขนชูสามนิ้ว …

เสียงจากเยาวชนกะเรนนี (3) “พอเริ่มมีการสู้รบขึ้นที่หมู่บ้าน ชาวบ้านทุกคนก็อพยพไปหลบอยู่ในป่า ไม่มีใครอยากอยู่อย่างนั้น จริง ๆ แล้วครอบครัวของหนูก็อยากมาที่ชายแดนด้วยกันทุกคน แต่หมู่บ้านของเรามีกฎอยู่ว่า ถ้าบ้านไหนอพยพออกไปชายแดนหมดแล้วทั้งบ้าน …