ผู้ลี้ภัยไม่ได้กลับเพราะ “การปะทะของทั้งสองฝ่ายยุติ”
รายงานข่าวของทางการถึงผู้ลี้ภัยที่หนีการโจมตีทางอากาศของกองทัพพม่าเข้ามาที่บ้านมอเกอไทยเมื่อวานนี้จำนวน 138 คนที่ว่า ได้สมัครใจเดินทางกลับเมื่อการปะทะของทั้ง 2 ฝ่ายยุตินั้น อาจมีข้อคลาดเคลื่อนเล็กน้อยที่ทำให้เข้าใจผิดได้ว่า เมื่อการปะทะยุติ เสียงปืนเงียบ ชาวบ้านก็จะ “กลับได้”
ข้อเท็จจริงก็คือ ชาวบ้าน 138 คน สมัครใจเดินทางกลับรัฐกะเหรี่ยงจริง แต่ไม่ใช่เพราะเสียงปืนเงียบหรือการปะทะยุติ แต่เป็นเพราะเห็นว่าเครื่องบินรบของกองทัพพม่าหยุดปฏิบัติการ และทหารกะเหรี่ยง (KNLA-KNDO) สามารถเคลียร์ฐานทัพพม่าขนาดใหญ่ที่อยู่ติดกับโรงเรียนได้สำเร็จ
สถานการณ์การอพยพลี้ภัยบริเวณชายแดนไทย-พม่าในปัจจุบัน แม้จะมีผู้ที่ต้องอพยพหลบหนีการปะทะระหว่างทหารของกองทัพสองฝ่าย (ซึ่งอาจมีหลายกองรวมเป็นฝ่ายเดียวกัน) แต่ส่วนใหญ่แล้ว การที่ต้องหลบหนีข้ามแดนมายังฝั่งไทยมักเป็นผลจากการยิงปืนใหญ่เข้าหมู่บ้านและการทิ้งระเบิดจากเครื่องบินรบของกองทัพพม่าฝ่ายเดียว
ดังนั้น การที่คนจะกลับบ้านได้ จึงคือการหยุดการโจมตีประชาชนของกองทัพพม่า (ไม่ว่าจะด้วยเหตุใดก็ตาม) และการที่ทหารกลุ่มชาติพันธุ์บริเวณชายแดนสามารถ “เคลียร์พื้นที่” ให้ชาวบ้านรู้สึกปลอดภัยได้
การตีความโจทย์ดังกล่าวนี้อย่างตรงไปตรงมา จะช่วยให้เราทั้งหลายเห็นภาพได้ชัดเจน และไม่จำเป็นต้องพยายามผลักดันชาวบ้านให้กลับทันทีที่เสียงเงียบ หรือกดดันให้ “หยุดยิง” โดยภัยคุกคามประชาชนที่แท้ยังไม่ได้รับการคลี่คลาย
19 พฤษภาคม 2565
ภาพประกอบ ผู้ลี้ภัย 18 พ.ค. 65 จาก FB แม่สอด-มีเดีย
