อาชญากรรมข้ามชาติ ความโฉ่งฉ่างอันเงียบเชียบ
นับจากปลายเดือนที่ผ่านมาที่มีข่าวการอุ้มนักธุรกิจจีนไปซ้อมทรมานและตัดนิ้วมือเพื่อข่มขู่เรียกค่าไถ่ สังคมไทยก็ตื่นตระหนกไปกับข่าวการเปิดโปงอิทธิพลของแก๊งอาชญากรรมจีนที่แผ่ขยายอยู่อย่างเงียบเชียบ แม้จะ “โฉ่งฉ่าง” ได้ถึงขนาดเหมาซื้อหมู่บ้านจัดสรร และจัดตั้งอาณาจักรบันเทิงพิเศษที่ซื้อขายยาเสพติดกันได้อย่างอิสระ ก็ตาม
โดยปกติแล้ว เครือข่ายธุรกิจมืดย่อมรู้ดีว่า การดำเนินกิจการให้รุ่งได้ก็ต้องอาศัยพื้นที่เปราะบางไร้การควบคุม และความสำเร็จก็ขึ้นอยู่กับการรู้จักลงทุนกับแบ่งสรรผลประโยชน์ให้ถูกคนถูกจังหวะ
บนชายแดนไทย-พม่าตรงข้ามกับอ.แม่สอด จ.ตาก คือพื้นที่ที่เหมาะสมที่สุด เพราะถือเป็นเขต “เศรษฐกิจพิเศษ” ในการควบคุมของกองกำลังพิทักษ์ชายแดน BGF ซึ่งถือว่าอยู่ใต้กองทัพพม่า พื้นที่นี้บริหารจัดการโดยเน้นผลประโยชน์ทางธุรกิจเป็นหลักเหนืออื่นใด ส่วนการแบ่งสรรกำไรทั้งทางตรงและอ้อมก็อยู่ที่การต่อรองระหว่าง BGF กับกองทัพพม่า ซึ่งหลังรัฐประหาร 1 ก.พ. 2564 กองทัพพม่าจำต้องพึ่งพา BGF มากขึ้น ขณะที่ทั้งสองต่างก็ต้องการเม็ดเงินมาบำรุงกำลังคนและอาวุธมากขึ้นด้วย
เมื่อเป็นเช่นนี้ ธุรกิจมืดข้ามชาติจึงกลับมาคึกคักอย่างที่สุด ผ่านรัฐประหารไปเพียง 2 เดือน อาณาจักรฉ่วย ก๊กโก่ที่ถูกรัฐบาลพรรค NLD สั่งระงับการก่อสร้างไปก็กลับมาเดินหน้า พร้อมด้วยไฟฟ้าและอินเตอร์เน็ตจากฝั่งไทยที่เคยถูกตัดไปก็ได้รับการต่อกลับมาเรียบร้อย
รายงานของสถาบันสันติภาพแห่งสหรัฐ ฯ (USIP) ฉบับล่าสุดระบุว่า บนระยะทาง 40 กม.ตลอดแนวแม่น้ำเมย มีฐานธุรกิจมืดข้ามชาติกระจายอยู่ถึง 15 แห่ง
เส้นทางเลียบแม่น้ำซึ่งมีผู้เสนอให้เป็นเส้นทางท่องเที่ยวนี้ ไม่เพียงแต่จะนำเราไปพบเห็นผู้หลบภัยสงครามที่มาพักอยู่ริมขอบแดน หากยังสามารถมองเห็นพื้นที่เศรษฐกิจพิเศษเหล่านี้ที่ตั้งตระหง่านอยู่เงียบ ๆ ส่วนหนึ่งคือคาสิโนใหญ่น้อยที่สร้างกันมาก่อนยุคโควิด 19 แต่อีกส่วนหนึ่งเป็นพื้นที่เกิดใหม่ตรงข้ามท่าข้ามต่าง ๆ ซึ่งมีลักษณะเป็นเพียงอาคารใหญ่ที่มองไกล ๆ เหมือนถูกทิ้งร้าง ทว่าเสียงของคนท้องถิ่นและเหยื่อที่หลบหนีหรือได้รับการไถ่ตัวออกมาต่างชี้ว่า ในความเงียบงัน ล้วนคือชีวิตนับร้อยพันที่ถูกกักกันไว้เป็นแรงงานทาส มีหน้าที่ทำผลงานผิดกฎหมายให้ได้กำไรทะลุเป้าไปแต่ละวัน
ฐานอาชญากรรมบนชายแดนพม่า-ไทย คือเครือข่ายของธุรกิจหลากรูปแบบที่เชื่อมร้อยเข้าด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นการค้าอาวุธ บ่อนพนันทั้งกายภาพและออนไลน์ การล่อลวงให้ลงทุนออนไลน์ การล่อลวงออนไลน์ในเชิงชู้สาว การค้ามนุษย์ และการผลิต-ค้ายาเสพติด ทั้งหมดนี้ ล้วนสนับสนุน ส่งต่อ เอื้อประโยชน์ซึ่งกันและกันจนทำให้แข็งแกร่งและขยายตัวขึ้นเรื่อย ๆ
ถึงวันนั้น แม่สอดกลายเป็นสถานที่ที่มีรายงานการจับกุมคนเข้าเมืองโดยไม่มีเอกสารได้จากทั้งเอเชียตะวันออกเฉียงใต้-ใต้-ตะวันออก อัฟริกา ยุโรปตะวันออก เว็บไซท์กก.ตชด.34 รายงานการจับกุมชาวมาเลเซีย ไต้หวัน อินเดีย เคนยา ตลอดจนคาซัคสถานและอุซเบกิสถาน ซึ่งแน่นอนว่าไม่ใช่นักท่องเที่ยวธรรมดา
ยาเสพติดราคาถูกและหาได้ง่ายไม่เพียงแต่จะถูกขนค้าผ่านเข้าเมืองไทยดังที่ปรากฏเป็นข่าว หากยังกระจายในอาคารฐานธุรกิจและคาสิโน รวมถึงแจกจ่าย-ขาย-ตบรางวัลให้กับแรงงานทั้งภาคบังคับและไม่บังคับ ตลอดจนแพร่กระจายให้กับคนถืออาวุธในกองกำลังนานาที่สู้รบกันอยู่ทุกวี่วัน
แทบจะเป็นไปไม่ได้เลยที่จะหยุดยั้งอำนาจของอาชญากรรมข้ามชาติบนพื้นที่ชายแดน ตราบใดที่พม่ายังคงปกครองโดยกองทัพ คณะทหารพม่านั้นกระหายต่อผลประโยชน์ทั้งทางตรงและอ้อมมากเกินกว่าจะใช้อำนาจรัฐเข้าจัดการให้เสียเรื่อง ธุรกิจเหล่านี้ทำเงินมหาศาล อำนวยความสะดวกในการเข้าถึงอะไรต่อมิอะไรได้มากมาย ซ้ำยังทำให้คู่ต่อสู้ และชุมชนท้องถิ่น อ่อนแอลงได้อีกด้วย
หากว่าเราถือว่าอาชญากรรมข้ามชาติ อันรวมถึงการค้ามนุษย์และยาเสพติดด้วยนั้นคือภัยคุกคามภูมิภาคและโลก กองทัพพม่า ก็ถือได้ว่าเป็นภัยคุกคามภูมิภาคและโลกเช่นกัน
15 พฤศจิกายน 2565
อ่านประกอบ Myanmar’s Criminal Zones: A Growing Threat to Global Security, 9/11/22, USIP
ภาพประกอบ ทิวทัศน์ชายแดนไทย-พม่า โดย ชาวบ้านริมเมย
