กล้า
เพียง 6 วันหลังจากนายดอน ปรมัตถ์วินัย ร.ม.ต.ว่าการกระทรวงการต่างประเทศ ประกาศให้ไทยลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นสมาชิกคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (UN Human Rights Council) ในวาระปี 2568-2570 รัฐไทยก็ได้ดำเนินการผลักดันเด็กนักเรียนที่ขอลี้ภัยอยู่ในพื้นที่ชายแดนอ.พบพระ จ.ตาก กลับสู่จ.ดูปลายา รัฐกะเหรี่ยงอีกครั้ง
ครั้งนี้ ท่ามกลางสงครามที่อยู่ไม่ห่าง พายุฝน และน้ำแม่น้ำเมยที่เอ่อสูงและเชี่ยวกราก เรือเด็ก ๆ ถูกพัดไหลมาชนกัน โคลงเอียงจนเกือบเทผู้คนลงมา
เหตุการณ์การบังคับส่งกลับผู้ลี้ภัยเกิดขึ้นอยู่ตลอดในช่วง 3-4 เดือนที่ผ่านมา เพียงแต่คราวนี้เป็นการส่งกลับ “เด็ก” จากจุดที่มีชาวบ้านในชุมชนมองเห็นเป็นพยานอยู่มากมาย ปกติแล้ว ชาวบ้านที่หนีสงครามมาจะถูกสั่งให้กลับแทบจะทันทีที่ไม่มีเสียงปืนใหญ่หรือการทิ้งระเบิดที่ชุมชน แต่ข้อเท็จจริงก็คือ การสู้รบที่ว่าไกลออกไป ก็ไม่ได้ไกลมากนัก ปืนใหญ่ที่ถล่มจุดต่าง ๆ อาจห่างออกไปตามระยะวัดจาก Google map ได้เพียง 10-20 ก.ม. ส่วนการโจมตีทางอากาศนั้นใช้เวลาพริบตาเดียวก็มาถึง หนีอย่างไรก็ไม่มีทางทัน คนที่กลับไปจึงไม่กล้าอาศัยอยู่ในชุมชน ต่างต้องไปหลบนอนตามทุ่ง ป่า และชายน้ำ การเปิดโรงเรียนก็เป็นเรื่องเป็นไปไม่ได้เพราะไม่มีใครกล้ารวมตัวกันและส่งเสียงดัง
เด็ก ๆ นักเรียนกลุ่มนี้เพียงมาขอลี้ภัยในฝั่งไทยเพื่อที่พวกเขาจะได้เรียนหนังสือ การลี้ภัยไม่ได้มีความหมายเพียงความปลอดภัยในชีวิตในวันนี้ แต่คืออนาคตวันข้างหน้าอีกด้วย เด็ก ๆ และครูใช้โอกาสที่ได้ลี้ภัยอย่างคุ้มค่า พวกเขานั่งรวมกันเรียนหนังสืออยู่ในบ้าน โบสถ์ หรือวัด ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำไม่ได้เมื่อข้ามน้ำเมยกลับไป
สิ่งที่เราทำกันอยู่โดยอ้างเหตุผลความมั่นคง อันที่จริง ๆ แล้วก็อธิบายไม่ได้ว่า การที่เด็กจะนั่งเรียนหนังสือบนแผ่นดินไทยนั้นมันจะทำลายความมั่นคงอย่างไร
เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นที่ได้รับคำสั่งจากเบื้องบนมักเจรจากับผู้ลี้ภัยว่า ขอให้กลับไปก่อน “เมื่อมีอันตรายถึงตัวก็ให้ข้ามกลับมาอีกได้” แต่ ณ บัดนี้ที่พายุฝนลงทั่วประเทศ น้ำในแม่น้ำเชี่ยวกรากน่ากลัว การข้ามไปข้ามมาไม่ได้ง่ายเหมือนในฤดูแล้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับเด็ก หญิงมีครรภ์ แม่ลูกอ่อน ผู้ป่วย และคนชรา
รัฐไทยกล้าสมัครเข้ารับการเลือกตั้งเป็นสมาชิกคณะมนตรีสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ แม้จะมีหลายเรื่องราวการละเมิดสิทธิมนุษยชนที่กำลังเกิดขึ้นอย่างเข้มข้นบนแผ่นดินไทย
และนี่คืออีกเรื่องหนึ่ง การผลักดันผู้ลี้ภัยกลับไปสู่อันตราย (Refoulement)
1 ตุลาคม 2565
ภาพประกอบจาก KHRG
