บ้านใหม่ของ “เลา”

รถอีแต๋นของ ”เลา” ส่งเสียงก้องทุ่งข้าวกลางหุบเขา รวงข้าวเขียวที่โค้งตัวอุ้มท้องเมล็ดข้าวสีเหลืองนวลทำให้เลาอดไม่ได้ที่จะชี้ชวนให้ครอบครัวดูผลิตผลจากหยาดเหงื่อแรงงาน เลาก้มมองมือของตัวเองที่กุมพวงมาลัยรถ ก่อนหน้านี้มันเคยจับชอล์กถ่ายทอดความรู้ให้กับเด็ก ๆ แต่ทุกวันนี้มือคู่นี้กลับต้องมาจับจอบเสียมเพื่อแผ้วถางอนาคตบนแผ่นดินใหม่… เพื่อบ้านใหม่ของเขาและครอบครัว

เลาเป็นชาวม้งในประเทศลาว เขาใช้ชีวิตอย่างสงบกับเมียและลูกชายหญิงห้าคนบนเขาสูง เขารักบ้านเชิงเขาหลังนี้มากเพราะทุกเช้าเมื่อเขามองลงมา เขาจะมองเห็นนักเรียนตัวเล็ก ๆ เดินมาจากคนละทิศละทางเพื่อไปรวมกันในโรงเรียนเล็ก ๆ ที่เขาทำหน้าที่เป็นผู้อำนวยการ

แต่ความสุขก็ไม่ต่างกับลมหนาวที่พัดผ่านไปอย่างรวดเร็ว เลาเริ่มได้ยินข่าวว่าเขาและเพื่อนบ้านถูกเพ่งเล็งจากเจ้าหน้าที่รัฐว่าทำตัวเป็นฝ่ายตรงข้ามกับรัฐบาล เพราะให้ที่พักแก่พี่น้องชาวม้งที่ย้ายไปอยู่อเมริกาเมื่อคราวกลับมาเยี่ยมบ้านเกิด ในตอนแรกเลายังคงไม่กังวลกับข้อกล่าวหา จนกระทั่งครอบครัวของเพื่อนบ้านได้หายตัวไปอย่างลึกลับทั้งครอบครัว

เลายังจำได้ดีว่าคืนหนึ่งเขาและสมาชิกทั้งหมดของบ้านนั่งคุยกันว่าจะเอาอย่างไรกับชีวิตในวันข้างหน้า จะอยู่ปักหลักอยู่ต่อเพื่อรอความไม่แน่นอนของชีวิตหรือจะเดินทางลี้ภัยไปประเทศไทยเพื่อเริ่มต้นชีวิตใหม่ในดินแดนที่ไม่รู้จัก ตัวเลือกมากมายผุดขึ้นในสมองของเลา งานที่เขารัก ลูกชายคนโตยังเรียนอยู่ในมหาวิทยาลัยปีที่สอง ลูกสาวคนเล็กก็กำลังจะเข้าเรียนชั้นประถม บ้าน ที่ดิน หรือเขาจะละทิ้งทุกสิ่งอย่างเพื่อเอาชีวิตรอดจากอำนาจมืด ทั้งหมดกอดกันปล่อยให้น้ำตาไหลชำระล้างอดีตอันแสนสุขไว้ และตัดสินใจเดินทางไปประเทศไทยด้วยเหตุผลที่ว่าพระเจ้าอยู่หัวของไทยใจดี ท่านคงอนุญาตให้พวกเขาหลบลี้จากความตาย

เรือลำน้อยพาเลาและลูกเมียมาจังหมู่บ้านชายแดนของจังหวัดเชียงราย พวกเขามาขออาศัยอยู่ในบ้านญาติคนหนึ่งที่ข้ามมาตั้งแต่สมัยสงครามอินโดจีน ไม่นานนักเลาก็ใช้เงินเก็บที่มีเช่าที่ดินเพื่อปลูกกระท่อมหลังเล็กและทำไร่ ชีวิตของผู้อำนวยการโรงเรียนที่ผกผันมาเป็นชาวไร่อาจจะเหน็ดเหนื่อยแต่ก็คุ้มค่าเมื่อแลกมาได้ซึ่งชีวิตอันสงบสุขอีกครั้ง

ทุกวันนี้เวลาที่เลาเดินผ่านโรงเรียนในหมู่บ้านเขายังฝันที่จะได้กลับไปเป็นครูเสมอ แต่อุปสรรคทางวุฒิการศึกษาและภาษาทำให้ความฝันนั้นล่องลอยไปจนเกินเอื้อม เลาชินชากับข้อกำหนดมากมายบนแผ่นดินใหม่นี้เสียแล้ว คนผิดกฎหมายอย่างเขาไม่มีสิทธิแม้จะเดินทางออกนอกหมู่บ้านด้วยซ้ำ แต่ถ้าจะให้เลาเลือกระหว่างแผ่นดินเก่าที่ถูกรัฐบาลกดขี่ข่มเหง กับแผ่นดินใหม่ที่ถูกจำกัดเสรีภาพลงไปบ้างเขาก็พร้อมที่จะตอบได้โดยไม่ต้องคิด

เสียงรถอีแต๋นยังคงดังก้องหุบเขา เลาละสายตาจากมือของตัวเอง ขับรถมุ่งตรงไปยังบ้านหลังเล็กข้างหน้า บ้านใหม่ของเขาและลูกเมีย