มลพิษข้ามแดน ปัญหาความมั่นคงชายแดนที่ปฏิเสธไม่ได้
ควันพิษเหม็นฉุนลอยข้ามแดนจากจ.ท่าขี้เหล็กในประเทศพม่ามาให้ชาวบ้านไทยราว 10 หมู่บ้านใน อ.แม่สาย จ.เชียงรายสูดดมอยู่นานร่วม 2-3 เดือน บางคนเมื่อหายใจเอากลิ่นเหม็นเข้าไปก็มีอาการแสบตา แสบจมูก ปวดหัว อาเจียน และง่วงซึม เจ้าหน้าที่ไทยตรวจพบว่ากลิ่นดังกล่าวคือสารไฮโดรเจนไซยาไนด์ (HCN) ซึ่งในบางหมู่บ้านวัดค่าได้สูงถึง 0.5 ppmซึ่งเป็นขีดอันตราย
ทางการไทยทั้งฝ่ายปกครองและทหาร ทำได้เพียงยื่นหนังสือผ่านคณะกรรมการชายแดนไทย-เมียนมาหรือ TBC ให้ตรวจสอบและแก้ปัญหา แต่จนบัดนี้ยังไม่ได้รับคำตอบใด ๆ จากคณะทหารผู้ปกครองพม่า ซึ่งเป็นมิตรของผู้นำประเทศไทย
กลิ่นฉุนแสบจมูกคราวนี้มาจากโรงงานเผาอิฐและปูนขาวของบริษัทบ้านอิฐลม 999 ที่ใช้ถ่านหินลิกไนต์เป็นเชื้อเพลิง โรงงานตั้งอยู่ในบ้านดอยสะโท่งห่างจากด่านศุลกากรแม่สายแห่งที่ 2 ไปไม่กี่กิโลเมตร ชาวบ้านฝั่งท่าขี้เหล็กเองก็ได้รับผลกระทบและเคยเข้าไปขอทางโรงงานให้ยุติการเผาเช่นกัน แต่ก็ไม่เป็นผล
ถึงวันนี้ ฝ่ายท้องถิ่นไทย อันได้แก่ สาธารณสุข สำนักงานสิ่งแวดล้อมและควบคุมมลพิษ เทศบาล อำเภอ ได้แต่ต้องก้มหน้าก้มตาแก้ปัญหาปลายเหตุกันไปด้วยตนเอง ไม่ว่าจะเป็นแนวทางการเปิดศูนย์ปฏิบัติการภาวะฉุกเฉิน หรือออกประกาศให้ชาวบ้านสวมหน้ากากอนามัย ปิดหน้าต่างไว้ในตอนกลางคืนและช่วงเวลาที่เกิดกลิ่นเหม็นโชยมา รวมถึงแนะนำให้ใช้เครื่องกรองอากาศชนิดกรองสารเคมีได้ ซึ่งคงมีคนจำนวนไม่มากที่จะมีกำลังเงินไปซื้อหา
มลพิษจากโรงงานเผาอิฐอาจเป็นเพียงสัญญาณเตือนของภัยคุกคามอื่น ๆ ที่จะตามติดมา หลังรัฐประหาร ความพยายามของกองทัพสหรัฐว้า (UWSA) ที่จะตั้งโรงงานผลิตยางพาราแผ่นและแต่งแร่แมงกานีสในท่าขี้เหล็ก ได้รับการสนับสนุนจากคณะทหารพม่า (SAC) ให้เดินหน้าต่อได้เต็มที่แล้ว หลังจากที่เคยหยุดชะงักไประยะหนึ่งจากการต่อต้านของชาวบ้านที่กังวลต่อผลกระทบด้านมลพิษ และร้องเรียนรัฐบาล NLD เพื่อขอคืนที่ดินก่อสร้างโรงงาน ซึ่งถูกกองทัพพม่า-ว้า ยึดไปในช่วงปี 2542
เมื่อกลไกคณะกรรมการชายแดนไม่สามารถแก้ปัญหามลพิษข้ามแดนได้ นี่จึงคือเรื่องระดับชาติที่รัฐบาลไทยจะต้องหาหนทางเจรจาอย่างเร่งด่วน เพราะในแต่ละวันที่เพิ่มขึ้นคือการสะสมสารพิษในร่างกายประชาชนไทย และการปล่อยให้เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นรับภาระหนักหน่วงอย่างโดดเดี่ยว
คนข้ามแดนจะเป็นปัญหาความมั่นคงหรือไม่ อยู่ที่การบริหารจัดการ แต่มลพิษข้ามแดน คือปัญหาความมั่นคงชายแดนอย่างปฏิเสธไม่ได้
16 พฤศจิกายน 2565
ภาพประกอบ cr เชียงใหม่นิวส์
