ถึงเวลาทบทวนแผนเผชิญเหตุ
จากวินาทีแรกที่เสียงปืนดังขึ้นและมีผู้ลี้ภัยหนีข้ามน้ำมาจนถึงวันคริสต์มาสนี้ ก็นับเป็นเวลา 10 วัน การสู้รบเหมือนจะมีช่วงแผ่วอยู่เพียงระยะสั้นจนทำให้มีชาวบ้านจำนวนหนึ่งย้อนกลับไปด้วยความเป็นห่วงทรัพย์สิน แต่ก็ต้องย้อนกลับมาใหม่เมื่อสงครามทวีความรุนแรงขึ้น จนกระทั่งถึงการโจมตีทางอากาศอย่างหนักหน่วงติดกันสองวันนี้
การรับมือผู้ลี้ภัยในวันแรกด้วยแผนเผชิญเหตุ คือเปิดทางให้เข้ามาหลบภัย และจัดให้อยู่ในพื้นที่รองรับชั่วคราว มีการระดมกำลังจากหน่วยงานรัฐรวมถึงสาธารณสุข และระดมรับความช่วยเหลือจากภาคเอกชนแม่สอดนั้น เป็นไปได้ด้วยดี
อย่างไรก็ตาม เมื่อผ่านไป 10 วัน การรับมือแบบเดิม รวมถึงความเชื่อมั่นว่าจะมีการกลับถิ่นฐานกันในวันสองวันนั้น ก็อาจจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนขยับขยาย
กำลังคนทำงานด้านสาธารณสุขที่อ่อนล้ากับการรับมือกับสถานการณ์โควิดมาแรมปี ถึงเวลานี้ต้องแบ่งกำลังกันเพื่อดูแลผู้บาดเจ็บจากสงครามและผู้ลี้ภัยที่เจ็บป่วยเข้ามาไม่ขาดสาย
ขณะที่ในพื้นที่พักพิง เจ้าหน้าที่ที่มีน้อยนิด ก็ไม่สามารถบริหารจัดการแจกจ่ายความช่วยเหลือได้อย่างรวดเร็ว ทันต่อความต้องการจำเป็น และสามารถรักษาคุณภาพของอาหารกล่องที่ไม่สามารถเก็บไว้เป็นเวลานานไว้ได้ ทั้งนี้ ภาคประชาสังคมไม่ได้รับอนุญาตให้นำอาหารและสิ่งของจำเป็นเข้าไปแจกจ่ายด้วยตนเอง หากจะต้องนำไปฝากไว้กับเจ้าหน้าที่เท่านั้น เนื่องด้วยมาตรการป้องกันโควิด
จำนวนผู้ป่วย ผู้บาดเจ็บ กลุ่มเปราะบาง และจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น (ซึ่งล้วนมาจาก “ปัจจัยผลัก” และแน่นอนว่าไม่ได้มาเพราะ “ปัจจัยดึง” อย่างที่มีผู้พยายามกล่าวอ้างว่าหากมีอาหารแจกและความสะดวกสบายจะเป็นการดึงให้คนหันมาพึ่งพา!!) โดยยังไม่มีทีท่าว่าจะลดลงในวันสองวันนี้ เป็นสัญญาณที่แสดงให้เห็นว่า แผนเผชิญเหตุที่เหมาะกับการลี้ภัยจำนวนไม่มากและไม่ยาวนานนัก อาจไม่เหมาะสมกับการลี้ภัยที่แผ่ขยายและเริ่มยืดเยื้อ
เพื่อให้เพื่อนบ้านของเราที่หนีร้อนมาพึ่งเย็นได้รับความช่วยเหลืออย่างเหมาะสมเช่นมนุษย์คนหนึ่ง และเพื่อไม่ให้เจ้าหน้าที่ท้องถิ่นของเราต้องทำงานหนักหนาสาหัสกันจนเกินไป การเปิดทางให้ภาคประชาสังคมชาวกะเหรี่ยงที่มีความเต็มใจ มีกำลังคน มีศักยภาพหลากหลาย รวมถึงมีความสามารถที่จะเข้ามาช่วยในด้านการสื่อสารให้ได้เข้ามาร่วมงานกับภาครัฐ ก็น่าจะเป็นทางเลือกหนึ่งที่พึงพิจารณาเป็นอย่างยิ่ง
25 ธันวาคม 2564
ภาพจาก The Reporters และ Karen Information Center
